काठमाण्डौ । युरोपेली विमान निर्माता कम्पनी एयरबसले भारतमा आफ्नो दोस्रो प्लान्ट अर्थात् एसेम्बली लाइन खोल्न आठ वटा साइटलाई सर्टलिस्ट गरेको छ । कम्पनीले भारतमा टाटा एडभान्स सिस्टम्स (टीएएसएल) सँग साझेदारी गरेको छ। सी२९५ ट्रान्सपोर्ट विमानहरू निर्माण गर्न भारतमा एयरबसको पहिलो एसेम्ब्ली लाइन आगामी केही दिनमा उद्घाटन हुने कार्यक्रम छ।
एच१२५ हेलिकप्टर भारतमा कम्पनीको दोस्रो प्लान्टमा निर्माण गरिनेछ । यो कम्पनीको विश्वमा चौथो प्लान्ट हुनेछ जसमा सिंगल इन्जिन हेलिकप्टर बनाइनेछ । यसअघि कम्पनीले फ्रान्स, ब्राजिल र अमेरिकामा यस्ता प्लान्ट स्थापना गरिसकेको छ ।
प्लान्टले प्रतिवर्ष १० वटा हेलिकप्टर उत्पादन गर्नेछ, जसमध्ये पहिलो सन् २०२६ को सुरुमा तयार हुने अपेक्षा गरिएको छ । एयरबसले आगामी २० वर्षमा पाकिस्तानबाहेक भारतीय उपमहाद्वीपमा करिब ५०० वटा हेलिकप्टरको बजार हुने अपेक्षा गरेको छ ।
यो हेलिकप्टरको मूल्य ३० करोड रुपैयाँदेखि सुरु हुन्छ । एयरबस हेलिकप्टरका कार्यकारी उपाध्यक्ष (ग्लोबल बिजनेस) ओलिभियर माइकलनले भने, ‘भारतमा अन्तिम एसेम्बली लाइनले हामीलाई नेतृत्व समय, डेलिभरी समयको हिसाबले प्रतिस्पर्धी मात्र बनाउँदैन, यसले हामीलाई भारतीय बजार विकास गर्न र माग पूरा गर्न पनि मद्दत गर्नेछ, यसमा छिमेकी देशहरूले पनि सहयोग गर्नेछन् ।’
उनले यो मोडल भारतमा एयरबस ए३२० जस्तै सफल हुने विश्वास व्यक्त गरे । उनले भने, ‘एच १२५ हाम्रो ए३२० हो ।’ भारतमा नयाँ सुविधा फ्रान्सेली प्लान्टको लाइनमा हुनेछ र इन्जिनसहित अधिकांश प्रमुख सबसिस्टमहरू फ्रान्स, जर्मनी र स्पेनबाट आउनेछन् । एयरबसले उक्त सुविधामा कति लगानी गर्ने वा कति जनाले त्यहाँ काम गर्ने भन्ने बताएको छैन ।
ब्राजिलको सुविधाले लगभग १० हेलिकप्टरहरू बनाउँछ र लगभग ५०० मानिसहरूलाई रोजगार दिन्छ। तर, यसमा थप एकाइहरू पनि छन् । भारत र दक्षिण एसियामा एयरबस हेलिकप्टरका प्रमुख सन्नी गुगलानीले गत वर्ष एयरबसले भारतमा १० वटा एच१२५ हेलिकप्टर बिक्री गरेको बताए ।
भारतमा एयरबसको पहिलो एसेम्बली लाइन डोड्रामा लगभग तयार छ जसले वायुसेनाका लागि सी२९५ ट्रान्सपोर्ट विमान निर्माण गर्नेछ । माइकलनले स्थानको अन्तिम मूल्यांकन भइरहेको बताए । एयरबसले भारत र चीनमा आफ्नो उपस्थिति विस्तार गर्दैछ किनभने यी देशहरूमा आगामी दशकहरूमा उड्डयन क्षेत्रमा ठूलो वृद्धिको सम्भावना छ । कम्पनीले २००८ मा चीनमा आफ्नो पहिलो एसेम्ब्ली लाइन खोलेको थियो । त्यहाँ लोकप्रिय ए३२० यात्री जेट उत्पादन भइरहेको छ जसको लागत लगभग ३५० करोड रुपैयाँ छ ।
गत वर्ष एयरबसले चीनमा दोस्रो एसेम्बली लाइन खोल्ने घोषणा गर्यो । तर, चीनले नै ए३२० जस्तो विमान कोम्याक सी९१९ विकास गरेको छ। सरकारले स्वयम् स्थानीय कम्पनीलाई प्रवर्द्धन गरिरहेको छ । कोम्याक सी९१९ का लागि पहिले नै १ हजार अर्डरहरू प्राप्त भइसकेका छन् । एयरबसले भारतको तुलनामा चीनबाट धेरै कम अर्डर गरेको छ । चिनियाँ एयरलाइन्सले कुल ३५७ एयरबस विमान अर्डर गरेका छन् । भारतीय कम्पनीहरूले १ हजार २१६ एयरबस विमान अर्डर गरेका छन् ।
इन्डिगोले ९ सय ७२ र एयर इन्डियाले २ सय ४४ विमान अर्डर गरेको छ । भारतले एयरबस र बोइङलाई देशमा एसेम्बली लाइन खोल्न माग गरेको छ । एयरबसले दोस्रो एसेम्बली लाइन खोल्ने तयारी गरिरहेको बेला बोइङले यस विषयमा कुनै निर्णय गरेको छैन । एजेन्सी
अर्थ चौतारी ।
